Tez Literatür Taraması Nasıl Yapılır

Literatür Taramasının Önemi

Tez yazma sürecinde en önemli adımlardan biri literatür taramasıdır. İyi bir literatür taraması, araştırmanın temellerini oluşturur ve konuyla ilgili mevcut bilgi birikimini anlamanızı sağlar. Literatür taraması, yalnızca daha önce yapılmış çalışmaları özetlemekle kalmaz, aynı zamanda araştırmanızın hangi boşlukları dolduracağını belirlemenize yardımcı olur. Peki, başarılı bir literatür taraması nasıl yapılır? Bu makalede, literatür taramasının temel adımlarını ve ipuçlarını öğreneceksiniz.

1. Literatür Taramasının Amacı

Literatür taramasının temel amacı, konuyla ilgili daha önce yapılmış çalışmaları inceleyerek, araştırma sorunuzun ne kadar yenilikçi olduğunu belirlemek ve mevcut araştırma boşluklarını ortaya çıkarmaktır. Ayrıca literatür taraması, kendi çalışmanızın neden önemli olduğunu açıklamak ve araştırma sorunuzun akademik katkısını vurgulamak için de gereklidir. İyi bir literatür taraması şunları sağlar:

• Mevcut bilginin kapsamlı bir şekilde gözden geçirilmesi.
• Daha önce yapılmış çalışmalardan elde edilen bulguların karşılaştırılması.
• Araştırma boşluklarının belirlenmesi.
• Araştırmanın bilimsel alana nasıl bir katkı sağlayacağının gösterilmesi.

2. Literatür Taraması Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Literatür taraması yaparken dikkat edilmesi gereken bazı temel noktalar vardır. Bu adımları takip ederek, taramanızın daha verimli ve kapsamlı olmasını sağlayabilirsiniz:

• Doğru kaynakları belirleyin: Literatür taramasında kullanacağınız kaynakların güvenilir, güncel ve ilgili olması çok önemlidir. Bilimsel makaleler, kitaplar, tezler ve akademik konferans bildirileri en çok tercih edilen kaynaklardır.
• Konunuzla ilgili anahtar kelimeleri doğru seçin: Tez konunuzla ilgili anahtar kelimeleri belirleyip bu kelimeler üzerinden veri tabanlarında arama yapmalısınız. Anahtar kelimeleri doğru seçmek, literatür taramasının başarısını doğrudan etkiler.
• Kaynakları sistematik bir şekilde inceleyin: İncelediğiniz kaynakları belirli bir sisteme göre sınıflandırmalısınız. Örneğin, teorik çalışmalar, deneysel çalışmalar ve metodolojik çalışmalar olarak ayırabilirsiniz. Bu sayede konunuzla ilgili genel bir çerçeve oluşturabilirsiniz.
• Veri tabanlarını etkili kullanın: Google Scholar, JSTOR, Scopus gibi akademik veri tabanlarını kullanarak literatür taraması yapabilirsiniz. Bu veri tabanları, akademik kaynaklara erişimi kolaylaştırır.

3. Literatür Taraması İçin Adımlar

Bir literatür taramasının başarılı olması için sistematik bir şekilde ilerlemek gerekir. İşte adım adım literatür taraması yapmanın yolları:

a) Araştırma Konusunu Netleştirin

İlk adım, araştırma sorularınızı netleştirmektir. Literatür taramasına başlamadan önce, hangi sorulara yanıt aradığınızı belirlemeniz gerekir. Bu sorular, literatür taraması sürecinizin rehberi olacaktır. Araştırma soruları şunları içerebilir:

• Konuyla ilgili mevcut bilgi durumu nedir?
• Bu konuda hangi boşluklar var?
• Araştırmam bu boşluklardan hangisini dolduracak?

b) Uygun Anahtar Kelimeleri Belirleyin

Literatür taraması yaparken kullanacağınız anahtar kelimeler, başarılı bir sonuç elde etmenin temelidir. Anahtar kelimeler, araştırma konunuzun genel bir özetini vermelidir. Örneğin, “dijital pazarlama”, “sosyal medya etkisi” veya “e-ticaret dönüşümleri” gibi anahtar kelimeler kullanarak literatürü tarayabilirsiniz.

c) Veri Tabanlarında Arama Yapın

Akademik veri tabanları, literatür taramanız için en zengin kaynaklardır. Google Scholar, PubMed, JSTOR, Scopus gibi platformları kullanarak ilgili makalelere ulaşabilirsiniz. Arama yaparken anahtar kelimeleri etkili bir şekilde kullanmak önemlidir.

d) Kaynakları Değerlendirin

Elde ettiğiniz kaynakları değerlendirirken, her bir kaynağın sizin araştırma konunuzla ne kadar ilgili olduğunu belirlemelisiniz. Bunun için kaynakları şu kriterlere göre inceleyebilirsiniz:

• Kaynağın güncelliği (Son beş yıl içindeki çalışmalar genellikle tercih edilir).
• Kaynağın güvenirliği (Hakemli dergilerde yayımlanmış makaleler en güvenilir kaynaklar arasındadır).
• Kaynağın konuyla ilgisi (Araştırma sorunuzla doğrudan ilgili kaynakları seçin).

e) Kaynakları Sınıflandırın

Literatür taramanız sırasında bulduğunuz kaynakları kategorilere ayırmak, daha düzenli bir çalışma yapmanıza yardımcı olur. Kaynakları şu kategorilerde sınıflandırabilirsiniz:

• Teorik çalışmalar
• Uygulamalı çalışmalar
• Deneysel çalışmalar
• Yöntemsel çalışmalar

4. Literatür Taraması Yazma Süreci

Literatür taraması yapmak kadar, bu taramayı yazıya dökmek de önemlidir. Yazma sürecinde dikkat edilmesi gereken adımlar şunlardır:

a) Giriş Bölümü

Giriş bölümü, literatür taramanızın kısa bir özetini sunar. Bu bölümde, araştırma konunuzun önemini ve literatür taramasının amacını vurgulamalısınız. Ayrıca taramanızda hangi kriterlere göre kaynak seçtiğinizi de açıklayabilirsiniz.

b) Konunun Kapsamı

Bu bölümde, taradığınız literatürde öne çıkan konuları tartışmalısınız. Literatürde hangi temaların öne çıktığını ve bu temaların sizin araştırmanızla nasıl ilişkili olduğunu açıklayın. Örneğin, dijital pazarlama ile ilgili bir literatür taraması yapıyorsanız, sosyal medya, arama motoru optimizasyonu (SEO) ve e-ticaret gibi alt başlıklara değinebilirsiniz.

c) Araştırma Boşlukları

Literatür taramasının en önemli işlevlerinden biri, araştırma boşluklarını belirlemektir. Bu bölümde, taradığınız literatürde hangi konuların yeterince çalışılmadığını veya hangi konuların hala açık sorular içerdiğini açıklayın. Bu boşluklar, sizin araştırmanızın katkı yapacağı alanları gösterir.

d) Sonuçlar ve Öneriler

Literatür taramasının sonunda, araştırmanızın nasıl bir katkı sağlayacağını vurgulamalısınız. Ayrıca, taradığınız kaynaklardan elde ettiğiniz bilgiler doğrultusunda, araştırma sürecinizde hangi yöntemleri kullanacağınızı ve bu yöntemlerin neden önemli olduğunu açıklayabilirsiniz.

5. Literatür Taramasında Yapılan Hatalar

Literatür taraması yaparken sıkça karşılaşılan bazı hatalar vardır. Bu hatalardan kaçınarak, literatür taramanızın daha sağlam bir temele oturmasını sağlayabilirsiniz:

• Yüzeysel incelemeler: Literatürü sadece özetlemek yerine, derinlemesine bir inceleme yapmak önemlidir.
• Güncel olmayan kaynaklar kullanmak: Literatür taraması yaparken en güncel çalışmaları tercih edin.
• İlgisiz kaynaklar: Konuyla doğrudan ilgili olmayan çalışmaları taramanıza dahil etmek, çalışmanızın kalitesini düşürebilir.
• Sistematik olmayan tarama: Kaynakları rastgele seçmek yerine, sistematik bir arama stratejisi belirleyin.

Tez literatür taraması, araştırma sürecinin en kritik adımlarından biridir. Başarılı bir literatür taraması yapmak, konunuzla ilgili mevcut bilgi birikimini anlamanıza ve araştırmanızın nasıl bir katkı sağlayacağını belirlemenize olanak tanır. Bu makalede, literatür taramasının nasıl yapılacağını adım adım öğrendiniz. Sistematik bir yaklaşım izleyerek, kaynakları doğru seçip değerlendirerek ve sonuçlarınızı dikkatli bir şekilde yazarak, başarılı bir literatür taraması yapabilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Literatür taraması ne kadar sürer?
   Literatür taraması, konunun genişliğine ve kaynakların bulunabilirliğine bağlı olarak birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir.
2. Hangi veri tabanlarını kullanmalıyım?
   Google Scholar, JSTOR, Scopus ve Web of Science gibi akademik veri tabanları, güvenilir ve kapsamlı kaynaklar sunar.
3. Anahtar kelimeleri nasıl seçmeliyim?
   Araştırma sorularınıza en uygun anahtar kelimeleri seçin ve bu kelimeleri veri tabanlarında arama yaparken kullanın.
4. Güncel kaynaklar ne kadar önemlidir?
   Son beş yıl içinde yayımlanmış çalışmaları tercih etmek, güncel bilgiye erişmenizi sağlar ve çalışmanızın güvenilirliğini artırır.
5. Literatür taramasında kaç kaynak kullanılmalı?
   Konuya bağlı olarak literatür taramasında 20 ila 100 arasında kaynak kullanmak uygun olabilir. Sistematik bir literatür taraması için daha fazla kaynak da kullanılabilir.